Dla ochrony praw własności intelektualnej (oraz ochrony przed nieuczciwą konkurencją) ustanowiony jest system roszczeń obejmujący w szczególności roszczenie o zaniechanie naruszeń, usunięcie skutków naruszenia, odszkodowanie oraz zwrot bezpodstawnie uzyskanych korzyści. Dla ochrony praw własności intelektualnej kluczowe znaczenie ma roszczenie o zaniechanie bezprawnych działań (zaniechanie naruszeń praw własności intelektualnej). Realizacje tego roszczenia przerywa bowiem nielegalną działalność, a tym samym zapobiega powstaniu niekorzystnych skutków naruszenia. Pozostałe roszczenia, ustanowione dla ochrony własności intelektualnej, służą bowiem już tylko usuwaniu skutków naruszenia dotykających uprawnionego. Jest oczywiste, że im wcześniej nastąpi przerwanie bezprawnej działalności, tym mniejsze będą jej konsekwencje. W okresie, który upływa pomiędzy wszczęciem procesu przeciw sprawcy naruszenia i ostatecznym rozstrzygnięciem sprawy u uprawnionego powstają jednak znaczne szkody polegające na zmniejszeniu się sprzedaży oferowanych przez niego towarów, utracie korzyści majątkowych, a także nierzadko tracie reputacji. Natura naruszeń jest zaś taka, że ewentualne roszczenia o usunięcie skutków naruszenia, o odszkodowanie czy o wydanie bezprawnie uzyskanych korzyści przez sprawcę okazują się niewystarczające lub nieadekwatne.

W związku z powyższym istotną rolę w zapewnieniu należytej ochrony prawnej uprawnionemu odgrywa orzekane przez sąd zabezpieczenie roszczenia o zaniechanie bezprawnych działań w drodze tymczasowego zakazu bezprawnych działań na czas trwania procesu. Taki sposób zabezpieczenia zapewnia uprawnionego ochroną prawną nie różniącą się co do treści od tego, co zapewni mu wyrok w sprawie (art. 755 § 2 k.p.c.). W odróżnieniu od wyroku, zabezpieczenie roszczenia ma jednak prowizoryczny charakter, a zatem upada, jeżeli roszczenie o zaniechanie ostatecznie nie zostanie uwzględnione przez sąd. W przypadku innych roszczeń z zakresu prawa własności intelektualnej cel zabezpieczenia ogranicza się z reguły do zapewnienia egzekucyjnego wykonania przyszłego wyroku orzekającego usunięcie skutków naruszenia, zapłatę odszkodowania itp.

Zabezpieczenie roszczenia o zaniechanie naruszeń ma, wszakże również inną stronę. Faktem bowiem jest, że żądanie zabezpieczenia roszczenia przez orzeczenie tymczasowego zakazu określonych działań może być wykorzystywane także w walce konkurencyjnej w celu uniemożliwienia lub utrudnienia przeciwnikowi kontynuowanie aktywności. To ryzyko ma być minimalizowane przez nałożenie na sąd orzekający o zabezpieczeniu obowiązku wyważenia interesów obu stron przy wyborze sposobu zabezpieczenia (art. 730¹ § 3 k.p.c.).

Obawa przed nadużywaniem zabezpieczenia roszczenia o zaniechanie naruszeń w sprawach własności intelektualnej (w rozumieniu art. 479⁸⁹ k.p.c.) sprawiła, że w wyniku nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 9 marca 2023 r. w art. 755 k.p.c. pojawił się nowy § 2³, zgodnie z którym: W sprawach wymienionych w art. 479⁸⁹ sąd oddala wniosek o zabezpieczenie, jeżeli został on złożony po upływie 6 miesięcy od dnia, w którym strona lub uczestnik postępowania powziął wiadomość o naruszeniu przysługującego mu prawa wyłącznego”. Unormowanie to opiera się na założeniu, że uprawniony z tytułu praw własności intelektualnej powinien w miarę, krótkim czasie zadecydować, czy działanie sprawcy jest na tyle dla uciążliwe i prowadzi do nieodwracalnych konsekwencji, że celowe jest żądanie tymczasowego przerwania tych działań w drodze zabezpieczenia roszczenia. Jeżeli zaś upłynął termin 6 miesięcy od powzięcia przez uprawnionego wiadomości o naruszenia prawa, a uprawniony nie złożył wniosku o zabezpieczenie, to ustawodawca zakłada, że – wobec bezczynności uprawnionego – należy uznać, iż naruszenie nie jest dla niego na tyle uciążliwe, żeby wymagało tymczasowego przerwania bezprawnej aktywności naruszyciela.

Należy jednak zauważyć, że przytoczony art. 755 § 2³ k.p.c. nie ogranicza się bynajmniej do zabezpieczenia roszczenia o zaniechanie, lecz dotyczy także zabezpieczenia wszelkich innych roszczeń z zakresu własności intelektualnej. W tym zakresie sens tego przepisu jest wątpliwy. Chodzić może wszak o potrzebę zabezpieczenia wynikającą z pogorszenia się w toku procesu sytuacji finansowej sprawcy naruszenia, która sprawie, że wątpliwe staje się wyegzekwowanie przyszłego wyroku zasądzającego odszkodowanie lub zwrot bezprawnie uzyskanych korzyści lub tp. W takich przypadkach to nie powzięcie wiadomości o naruszeniu prawa wyłącznego, lecz uzyskanie informacji o okolicznościach powodujących obawę o wykonalność przyszłego wyroku, powinno być istotne dla wystąpienia z żądania zabezpieczenia. Przepis art. 755 § 2³ k.p.c. wydaje się zakreślony zbyt szeroko.

Artykuł 755 § 2³ k.p.c. wszedł w życie w dniu 1 lipca 2023 r. Zauważyć jednak trzeba, że - zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z 9 marca 2023 r. - do spraw wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie tejże ustawy stosuje się przepisy kodeksu postępowania cywilnego „w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą”. Wynika stąd, że sześciomiesięczny termin do złożenia wniosku o zabezpieczenie w sprawach własności intelektualnej, liczony od powzięcia wiadomości o naruszeniu prawa wyłącznego, stosuje się także w sprawach wszczętych przed dniem 1 lipca 2023 r., i dotyczy to także przypadków, gdy termin ten upłynął jeszcze przed tą datą. Orzekając o zabezpieczeniu po 1 lipca 2023 r. sąd musi uwzględnić fakt upływu terminu z art. 755 § 2³ k.p.c., choćby miało to miejsce jeszcze przez 1 lipca 2023 r.